Wim de Bie sterft en toevallig lees ik de woorden van Heinrich Heine:

‘De geschiedenis van de literatuur is een groot lijkenhuis waarin ieder de doden zoekt die hem dierbaar of nabij zijn. En wanneer ik tussen de lijken van zoveel kleine mannen de edele trekken van een Lessing of een Herder zie, klopt mijn hart van ontroering. Hoe zou ik u kunnen passeren zonder een haastige kus op uw bleke lippen te drukken?’

U denkt nu vast dat de woorden van Heinrich Heine voor die grote Duitse auteurs niet van toepassing zijn op van Kooten en de Bie. U vergist zich. In mijn jeugd waren zij van grotere invloed dan gelijk welke schrijver.

Toen ik een tiener was, bestond humor op tv niet. Toch niet de humor die ik wilde. Van Kooten en Debies humor was geen schaterlachhumor. Het was humor om je in te verkneukelen. Van Kooten en de Bie hadden hét door. Ze doorprikten de ballon.

Sinds 1972 waren ze op tv en tot in eind jaren tachtig waren ze volkomen uniek in ons taalgebied. VTM kwam pas op antenne in 1989 en het is meteen ook het moment dat televisie in Vlaanderen merkelijk beter werd. Niet dat er toen plots veel goede komische tv kwam. Het bleef zoals het was: af en toe eens een komisch programma met achtereenvolgens Hitring (1980-1982), dat satirisch programma van Kurt van Eeghem dat weinig van zijn charme verloren is; het flauwe TV-Touché (1982-1984); Buiten De Zone (1994-1996); Het Peulengaleis (1999-2005) en dan specifiek de mannen van de Gamma; en Willy’s en Marjetten (2006). 

Dus stemden wij af op VPRO voor Kooten en de Bie. Zij waren jaren aan een stuk grappig. Een beetje zoals Kamagurka bij ons en ook hij zat bij de VPRO. Alle meerwaardezoekers van toen stemden toen op die Hollandse zender af.

Het werk van van Kooten en de Bie leeft ondertussen rustig verder in reels op Facebook, TikTok en Instagram.

Zo zag ik onlangs nog, net voor zijn dood, Wim de Bie als O. den Beste, oud-leraar Duits in een sketch waarin een verzuurde vent de lente obsceen vindt:

Ik vind trouwens die hele lente een obsceen jaargetijde. Met die bloemen die maar schaamteloos opengaan, zodat je in die kelken kan kijken. En zie je die vieze meeldraden en stampers open en bloot hangen. Nou, ik heb daar niet om gevraagd. Laten ze die viezigheid voor zich houden!

En een tijdje geleden, toen ik me verdiepte in de islam, ontdekte ik de drie clipjes van de heer Mehmet Pamuk. Het behoort tot het mooiste dat ik ken van van Kooten en de Bie:

Men ziet in bijbel en koran
volgens de schriftgeleerden
uit en te na beschreven staan het goede en verkeerde
Mattheus en Zacharia soera’s en openbaringen geven
in grote varia prognoses en verklaringen
onheilsprofeten concluderen op grond van facto ipso
het in de maat marcheren met de apocalypso
er wonen vele godennamen op hetzelfde adres
maar oost en west gaan samen op precies dezelfde fles
George Bush (sr) zegt vals bewogen dat God slechts aan zijn kant staat
Hussein, zonder te knipperen met zijn ogen
Dat de golf namens Allah in brand staat
Ik zou eigenlijk wel willen
voor de wereld na de oorlog
Dat de goden wel verschillen
Want dan hebben zij elkaar nog
Want mocht het er maar één zijn
Wat zal hij straks alleen zijn

Ik weet niet wie wat schreef, hoe de schrijverstaken verdeeld waren binnen het duo.

Wel weet ik dat het van Kooten was die wilde ophouden met televisie maken, de Bie wilde gerust nog doorgaan maar van Kooten had het helemaal gehad.

Rust zacht Wim.