Antonio Negri stierf in Frankrijk want in Italië mocht hij lange tijd niet meer binnen. Hij was daar door de Italiaanse overheid verbannen.

Men achtte  Antonio Negri in Italië medeverantwoordelijk voor de algemene sfeer tijdens de loden jaren, dus ook voor de doden die er vielen. Met de loden jaren bedoelt men de terroristische aanslagen die in de jaren tachtig gepleegd werden door extreemlinkse en in mindere mate door extreemrechtse organisaties. In Italië heetten die extreme communisten de Rode Brigades (Brigate Rosse). Hun broertjes en zusjes in Duitsland waren de Rote Armee Fraktion.

Ik vraag mij af wat het feit dat Negri in Franrijk aan de universiteit mocht gaan lesgeven heeft gedaan met de diplomatieke betrekkingen tussen die Italië en Frankrijk.

Bij ons zal alleen Anton Jäger – de zoon van Anne Teresa De Keersmaeker – iets zinnig over de dood van Antoni Negri kunnen zeggen, hij is de enige met wat baggage. Marxistische baggage bedoel ik dan want Jäger is een zelfverklaard marxist.

Uiteraard is die marxistische baggage te licht want zoals u weet, marxisten dwalen. Wat niet wil zeggen dat ze het debat niet verrijken. Ik hou van het marxistische discours op dezelfde manier als ik hou van de 19de-eeuwse miasmatheorie die zegde dat ziektes ontstaan door slechte lucht, niet door ziektekiemen. Pas eind 19de eeuw kwam men aan de weet dat: ‘niet alles wat stinkt doodt, en niet alles wat doodt, stinkt’, maar ik dwaal af.

Wat ik wel zeggen is dit: veel marxisten zitten nog steeds in de fase van de miasmatheorie. Hoewel ze misschien niet meer geloven in een dictatuur van het proletariaat, en misschien de kracht van de middenklasse alreeds ontdekt hebben, blijven ze zich verwonderen over warenfetisjisme alsof het een kapitalistisch complot is, terwijl het eigenlijk niet meer is dan een uitwaseming van de menselijke psychologie.

Wie nieuw is in deze materie, wil ik graag de docu Marx Reloaded (2011) aanraden. Negri zit erin vanaf minuut 6:30 en hij neemt ook meteen het begrip neoliberalisme in de mond.

Negri zegt:

‘George Bush kon zijn neoliberale en oorlogsbeleid alleen voeren als de arbeidersklasse en alle Amerikaanse arbeiders in het algemeen zich koest hielden… en om zich koest te houden moesten ze huizen kunnen kopen en een bepaald consumptieniveau kunnen handhaven … Dus wat is de crisis? Dat is het feit dat het neoliberale systeem er niet in slaagt om mensen de prijs voor hun werk te laten betalen.’

Antonio Negri

Negri heeft dan over de bankencrisis van 2007 en 2008 en zijn commentaar is een beetje dwaas en kortzichtig. Natuurlijk wil iedereen graag een eigen huis (behalve de communisten, die willen dat niemand nog een privéwoonst bezit en iedereen in sociale woningen gaat hokken, ik trek het op flessen), en natuurlijk willen de mensen dingen kopen want de menselijke psyché is niet van ‘ik denk, dus ik ben,’ nee die is meer ‘ik koop, dus ik ben’.

Nu wil ik Negri nog wel gelijk geven dat veel gadgets te goedkoop zijn omdat de externaliteiten niet in de kostprijs verrekend worden. Wat mij betreft zouden alleen nog rijke mensen een eigen auto mogen bezitten. Zoals ik vaak zeg, ik heb geen last van de Lamborghini’s, de Ferrari ’s, de Rolls Royces en de Aston Martins, nee, waar ik last van heb dat zijn de Hyundais, de Datsuns, de Fords en de Renaults en de Volkwagens. Maar daar zal ik een andere keer op ingaan.

De grote verdienste van de documentaire Marx Reloaded is tweevoudig. Enerzijds komt Peter Sloterdijk aan het woord die het warenfetisjisme met de hoererij vergelijkt en daarbij Walter Benjamin betrekt en diens ‘Warenschein’. Ten tweede, check vooral de passages van de Britse econoom Eamonn Butler, directeur van het Adam Smith Instituut. De man betreurt onder andere dat geldproductie in de handen van de overheid is en dat overheden geneigd zijn munten te devalueren, de rente kunstmatig laag te houden om mensen huizen te laten kopen … [die ze niet kunnen betalen].’

Hij zegt dat er niet te weinig financiële regelgeving is maar teveel.

Heel boeiende documentaire die Marx Reloaded.

Maar ook, rust zacht Antonio.