Richard Roundtree was een Amerikaans acteur bekend voor zijn rol als John Shaft, de hard-boiled privédetective in de blaxploitationfilm Shaft uit 1971.

Inmiddels is dat alweer meer dan vijftig jaar geleden en vandaag is die brok cultuurgeschiedenis enkel nog bekend voor het disco-broedsel “Theme from Shaft” van de hand van Isaac Hayes.

Who’s the black private dick that’s a sex machine to all the chicks?
(Shaft)
You’re damn right

“Theme from Shaft”

‘Shaft!’ roept men in het Engels.

‘Staaf! Schacht!’, zou het klinken in het Nederlands.

Wie is die zwarte privélul, een seksmachine voor alle meiden?
(Shaft)
Gelijk heb je verdomme

“Theme from Shaft”

Je leest de letterlijke vertaling van de openingslijnen van “Theme from Shaft”. ‘Private dick’ is een woordspeling op ‘private detective’. ‘Dick’ is Engels voor fallus. Aan het woord ‘seks-machine’ en hoe het in de mode kwam, kan je wel wat pagina’s wijden. Die pagina’s beginnen tijdens de Industriële Revolutie met de seks-roman ‘Fanny Hill’ waarin het mannelijke lid een machine genoemd wordt en beschrijven ook de seks-pistolen van The Sex Pistols. Wie weet waar ze zullen uitmonden? Wie is de laatste om fallussen van vuurkracht te voorzien voor poëtische doeleinden?

Richard Roundtree wordt wel eens de zwarte James Bond genoemd. En als je op “zwarte James Bond” googelt dan vind je artikels die speculeren over wanneer we de eerste zwarte James Bond op het scherm mogen verwachten.

Nou, die zwarte James Bond hebben we dus al gehad. Hij heette John Shaft, John Staaf. En overeenkomstig met zijn stereotype was zijn achternaam een onverholen referentie naar een fallus (van formaat) die je bij de blanke — of witte zoals u wil — James Bond nooit hebt aangetroffen.

Rust zacht Richard.