Fernando Botero was een beeldend kunstenaar uit Colombia die wereldbekend werd met zijn schilderijen en sculpturen van zwaarlijvige, geblokte mensen.

Botero zwom tegen de stroom in. Het menselijk lichaam was in zijn tijdsgewricht volledig uit de mode. Abstracte schilderkunst was al wat van tel was. Geen wonder dat de kunstwereld lauw reageerde op zijn werk. Maar bij mensen van buiten die kunstwereld was hij razend populair.

Hij is een volstrekt unicum en geen van ons doodgravers, inclusief mezelf, weet waar hij hem moet leggen.

In mijn bureau hangen twee kleine schilderijtjes van Botero, kopietjes, die ik van Jaklien Teuwen kreeg toen zij terugkwam — meen ik me te herinneren — van Zuid-Amerika.

Ik ben er echt gek van. Maar toen ik in 2021 naar een overzichtstentoonstelling van Botero’s werk in Bergen ging, was ik vreemd genoeg niet onder de indruk. Het deed allemaal wat rommelig aan, alsof zijn werk er helemaal niet toe doet. Jaklien stierf trouwens de avond nadat ik van die tentoonstelling terugkwam.

De paus van het modernisme, Rosalind Krauss vond zijn werk echt waardeloos en ze liet dat eerst in het televisieprogramma 60 Minutes blijken en daarna in een documentaire gewijd aan Botero waarin ze zei:

‘Ik vind Botero’s werk vreselijk. Zijn werk is de Pillsbury Doughboy.’

Rosalind Krauss

De Pillsbury Doughboy is een dikbuikig deegreclamefiguurtje dat elke Amerikaan kent.

Ook Arthur Danto, die andere gezaghebbende modernist van de generatie van Krauss, maakte kritische kanttekeningen bij het werk van de Colombiaanse kunstenaar toen hij in 2006 zei dat ‘Botero’s stijl vooral bewonderd wordt door mensen buiten de kunstwereld. Binnen de kunstwereld sprak critica Rosalind Krauss voor velen van ons toen ze Botero afdeed als “pathetisch”.’

Toch vond Arthur Danto in datzelfde essay — hij schreef het naar aanleiding van de schilderijen die Botero maakte over de Abu Ghraib martelingen en vernederingen — dat het ‘meesterwerken zijn van wat ik verstorende kunst heb genoemd’. Hij gebruikte de term disturbatory. Hij had evengoed disturbing kunnen zeggen.

Danto heeft een punt. Het zou best wel eens kunnen dat in kunstgeschiedenisboeken van pakweg de jaren 2070 Botero’s Abu Ghraib werken de enige zijn die nog getoond zullen worden.

Rust zacht Fernando.