RIP Cormac McCarthy (1933 – 2023)

Cormac McCarthy was een Amerikaans schrijver gekend voor romans zoals No Country for Old Men (2005). De gebroeders Coen maakten er een van de beste films van de 21ste eeuw mee, werkelijk adembenemend.

Tot zover ‘over de doden niets dan goed.’

‘Would you hold still, please sir?’ Misschien wel dé scène uit No Country for Old Men (2007)

Her en der wordt wel wat gelachen met het proza van McCarthy.

Men lacht dan met passages zoals deze uit The Crossing:

‘He ate the last of the eggs and wiped the plate with the tortilla and ate the tortilla and drank the last of the coffee and wiped his mouth and looked up and thanked her.’

Cormac McCarthy

In het Nederlands klinkt die passage dan zo, en men vertaalt het leuker dan dat het er origineel staat omdat men het eerste stuk van die eieren gewoon weglaat:

‘Hij poetste zijn bord schoon met een tortilla, at ook de tortilla op, dronk zijn koffiekop leeg, veegde zijn mond af met zijn servet, keek naar haar op en bedankte haar.’

Cormac McCarthy

Ook de ‘ennen’ worden weggelaten.

Het lachen komt uit de mond van B. R. Myers die in zijn boek A Reader’s Manifesto (2002) van mening is dat Cormac zijn zinnen vult met grote woorden die weinig detail noch betekenis aan het verhaal toevoegen.

Hij noemt die stijl andelope: een ademloze reeks eenvoudige declaratieve uitspraken verbonden door het voegwoord ‘en’ die het vluchtig lezen stimuleren terwijl ze de schijn ophouden van ‘literaire’ lengte en complexiteit waarbij de woordenstroom zonder interpunctie in geen verhouding staat tot de actie.

McCarthy’s proza, vindt Myers, ‘is onnoemelijk in elke betekenis van het woord,’ zowel in de betekenis van ‘afschuwelijk’ als moeilijk om zich in the beelden dat iemand die woorden daadwerkelijk zou uitspreken.

Neemt niet weg dat No Country for Old Men een geweldige film is en dat Cormac zijn plaats op het perk van de Amerikaanse literatuur heus verdiend heeft.

Ik geef hem een mooi lommerrijk perceel tussen Carson McCullers en Flannery O’Connor in, nog twee schrijvers die tot de Zuidelijke Amerikaanse gotiek gerekend worden. De term ‘gotiek’ met betrekking tot het diepe Zuiden van de Verenigde Staten verwijst naar middeleeuws aandoende plotelementen zoals inteelt, incest, en claustrofobie. Denk aan Deliverance (1970).


Rust zacht Cormac McCarthy.