Tag Archives: art

RIP Giovanni Anselmo (1934 – 2023)

Untitled (Sculpture That Eats) (1968) van Giovanni Anselmo

Giovanni Anselmo was een Italiaans kunstenaar die werkte binnen de arte povera scene. Ik geloof dat er een moment is geweest in de Italiaanse kunst dat alle kunstenaars binnen dat ‘arme kunst’ paradigma werkten. Ik heb er – enkele voorbeelden niet te na gesproken  – werkelijk een hekel aan, geef mij maar de oppervlakkigheid van pop art.

Het werk waarvoor Anselmo zijn voorlopige plaats – de eeuwigheid zal hij vrees ik niet halen  – in de geschiedenisboeken krijgt is ‘Senza titolo (Struttura che mangia)’, ‘Zonder titel (Structuur die eet)’. Het werk bestaat uit een granieten paaltje waar de kunstenaar een krop sla tegenhoudt met een andere granieten blok. Met een ijzerdraad bindt hij het geheel vast. Naarmate de krop sla verwelkt, wordt de biomassa kleiner en zal de granieten blok naar beneden vallen. Waarop de museumdirectie een nieuwe krop sla moet gaan halen bij de sla-boer. Want, tja, de structuur heeft de sla opgegeten.

Desalniettemin, rust zacht Giovanni

RIP Graziella Magherini (1927 – 2023)

‘Toen ik uit de portiek van Santa Croce tevoorschijn kwam, werd ik overvallen door een hevige hartklopping (hetzelfde symptoom dat in Berlijn een zenuwtoeval wordt genoemd); mijn innerlijke levensbron was plots opgedroogd en ik vreesde voortdurend al lopend op de grond te vallen.’

Dat lezen we in ‘Rome, Napels en Firenze’ (1817), een reisverslag van de Franse schrijver Stendhal (1783 – 1842), waarin hij vertelt hoe hij onwel wordt door de pracht van Firenze.

Die hartkloppingen waren honderdzestig jaar later de aanleiding om een nieuw syndroom te benoemen – het syndroom van Stendhal – een psychische aandoening die optreedt als iemand volledig overrompeld wordt door de schoonheid van kunst.

Continue reading →

RIP Robert Irwin (1928 – 2023)

Ik ken twee Robert Irwins. De ene is een schrijver en leeft nog. Ik las ooit het boek Exquisite corpse van hem toen ik op vakantie was in Le Crotoy. Irwin blijkt ook een intellectuele tegenstander van Edward Said te zijn, zoals ik dat ben.

‘Confused visitors step out of the elevator and think they’re looking at an empty room,’ zegt de voice-over als het gaat over een van de eerste architecturale interventies van Irwin.

Maar de Robert Irwin die stierf was een visueel kunstenaar die ooit als abstract expressionist begon. Al vrij snel kwam hij tot de slotsom dat zijn werk in dat genre waardeloos was. Je kan een van zijn schilderijen nog zien op de hoes van The Trumpet Artistry of Chet Baker (1954). Nogal wat jazzplaten hadden hoezen met abstract expressionistische schilderijen want de band tussen jazz en abstract impressionisme was vrij innig. Beiden werden beschouwd als improvisatorische performancekunsten en deelden hetzelfde publiek.

Continue reading →

RIP Fernando Botero (1932 – 2023)

Fernando Botero was een beeldend kunstenaar uit Colombia die wereldbekend werd met zijn schilderijen en sculpturen van zwaarlijvige, geblokte mensen.

Trailer van de 1998 documentaire

Botero zwom tegen de stroom in. Het menselijk lichaam was in zijn tijdsgewricht volledig uit de mode. Abstracte schilderkunst was al wat van tel was. Geen wonder dat de kunstwereld lauw reageerde op zijn werk. Maar bij mensen van buiten die kunstwereld was hij razend populair.

Continue reading →

RIP Ilya Kabakov (1933 – 2023)

Strange City (2014) van Ilya en Emilia Kabakov in opbouw.

Een van mijn personeelsleden was vertrouwd met het werk en de persoon van Ilya Kabakov en nam mij even apart om me op diens belang te wijzen. Bij mij deed de naam geen belletjes rinkelen en ik was dan ook blij dat mijn doodgraver zo discreet was mij niet voor de hele ploeg voor schut te zetten. Hoe te verklaren dat ik deze van geboorte Oekraïense (dus Russische) kunstenaar niet kende?

Continue reading →

RIP Peter Weibel (1944 – 2023)

Phantom of Desire (2003), gecureerd door Peter Weibel

Peter Weibel was een Oostenrijks kunstenaar en curator. Hij kan bijna niet anders dan een masochist geweest zijn. Ten eerste, hij liet zich in 1968 met een leiband op handen en voeten als hond meetronen door de straten van Wenen door Valie Export. Ten tweede, hij cureerde een tentoonstelling die getiteld was Phantom of Desire (2003), met als ondertitel Visions of Masochism in Art: Lustfantoom: een kijk op masochisme in de kunst, dat zou de Nederlandse titel kunnen zijn. Jammer dat Peter mij toen niet heeft uitgenodigd, ik was zeker gegaan.

Die performance met Valie was getiteld From the Portfolio of Doggedness, Uit het portfolio van hondsheid.

Rust zacht Peter.

RIP Hans Belting (1935 – 2023)

In Duitsland stierf de kunsthistoricus Hans Belting, of zoals men dat in het Duits zo mooi zegt: Kunstwissenschaftler, kunstwetenschapper dus. Wij zeggen kunsthistoricus of kunstcriticus, maar bij dat laatste denken wij eerder aan iemand die hedendaagse kunstwerken beoordeelt.

Vruchtzakdetail van De tuin der lusten van Bosch

Belting schreef in 2002 Hieronymus Bosch: Garten der Lüste een boekje helemaal gewijd aan het meest fantastische schilderijen aller tijden: De tuin der lusten van Bosch.

Belting kwam op mijn radar toen ik Sferen van Sloterdijk las in 2009. Dat boek toont op de cover het detail uit De tuin der lusten waar een man en een vrouw in een amniotische zak aan elkaar zitten te frunniken. Helaas scheen de vertaler van Belting niet te weten dat het om een vruchtzak ging en daarom had ik het in mijn boek De geschiedenis van de erotiek (2011) nog over een luchtbel in plaats van een vruchtzak.

Voor de rest van mijn beschrijving baseerde ik me wel op Belting en ik had het over ‘de barsten in de bel, de minuscule scheurtjes die onvermijdelijk elke bel van verliefdheid uiteindelijk doen openspatten, zodat de bewoners van de bel bedekt worden met een sluier van liefdesverdriet.’

Rust zacht Hans.