Kenneth Anger’s Hollywood Babylon (1991), een documentaire over Kenneth Anger en zijn werk geregisseerd door Nigel Finch gebaseerd op Hollywood Babylon. Anger wordt gevolgd, geïnterviewd en leest voor uit zijn boek.
Het gebeurt niet vaak dat wij een vaste klant moeten begraven, maar Kenneth Anger bezocht Dodenstad meermaals per jaar.
Wavelength (1967), check the ‘actie’-scènes op 2:57, 17:27 en 28:58
Michael Snow was een Canadees kunstenaar bekend voor zijn film Wavelength (1967).
Het is het soort film waarin zo goed als niets gebeurt. De wavelength uit de titel laat zich vertalen als golflengte en dat is een woord dat mij interesseert als metafoor. Mensen kunnen bijvoorbeeld op dezelfde golflengte zitten, en dit sinds radio ontstond. Als je maar lang genoeg met je auto blijft rijden, en je verzet je knop niet, zal er altijd wel een nieuw radiostation op dezelfde golflengte verschijnen. Maar als je met iemand op dezelfde golflengte zit, hou je er hetzelfde gedachtengoed op na.
Er zijn nog andere metaforen uit de technische wereld die gebruikt worden om interpersoonlijke relaties te beschrijven.
Na Goethe konden mensen ook affiniteit met elkaar hebben, een chemische term. Goethe schreef namelijk een roman die Die Wahlverwandtschaften getiteld was, letterlijk vertaald als electieve affiniteiten maar bij ons in de handel gebracht als gewoonweg Affiniteiten. Een chemische affiniteit is de sterkte waarmee twee moleculen zich aan elkaar zullen koppelen. Tussen mensen kunnen er ook affiniteiten bestaan. En tussen mensen en dingen ook.
Tussen twee mensen kan er een vonk overspringen, een elektrische term. ‘Plots sprong er een vonk over en ik werd op slag verliefd’.
En klikken! Zoals: ‘Het klikte niet tussen ons.’ Klikken komt dan uit de mechanica, stel ik me voor, misschien uit de uurwerkenbouw, ik weet het niet zeker, ik heb het niet verder onderzocht.
Tot zover dat soort metaforen.
Die film Wavelength (1967) is zoals Jeanne Dielman waarover ik me onlangs enigszins opwond, onbekijkbaar.
Robert Stam zei daar in 2005 iets verhelderend over:
‘Werken zoals ‘Jeanne Dielman’ van Chantal Ackerman, ‘Wavelength’ van Michael Snow, ‘The Chronicle of Anna Magdalena Bach’ van Straub en Huillet, en ‘Sleep’ van Andy Warhol’, zei hij, ‘bestaan bijna helemaal uit scènes die zich ontvouwen met de nadrukkelijkheid en traagheid van de gebeurtenissen zelf.’
Robert Stam
Juist.
Hij noemt dat isochronie.
En isochroon is alles wat cinema niet hoort te zijn. Daarom verdraag ik alleen Sleep van Warhol omdat die tot het uiterste gaat en elke pretentie tot narratief opgeeft. Geen compromissen daar, gewoon een slapende man. Niet dat ik Sleep gezien heb, nee, ik lees daar wel graag over, maar kijken? Ho maar.
Nu ik erover nadenk, ook de stasisfilms (films waarin niets gebeurt) van Guy Debord verdraag ik weldegelijk. Ten eerste; gewoon omdat ik erg gefascineerd ben door het extreme van Debord. En ten tweede omdat in films zoals Hurlements en faveur de Sade letterlijk niets gebeurt. Er zijn minutenlange totale witte en totale zwarte shots; bovendien helemaal geluidloos. Extreem dus. Zonder een toegeving. Met een totale minachting van het publiek.
In zekere zin vind ik dat Snow zijn publiek te weinig minacht. Net als Chantal Akerman met haar Jeanne Dielman.
Object of my research was to check the dates of works I consider canonical to the proto-avant-garde, dates which I previous held to be the neat series of 1882, 1883 and 1884.
According to my research, Mona Lisa Smoking a Pipe by Sapeck, which is still listed over at Wikipedia as originating in 1883 and erroneously titled as Le rire, in fact first saw the light of day in 1887, in the book Le Rire by Coquelin cadet.
Wikipedia is not the only reference work in error. The Oxford Critical and Cultural History of Modernist Magazines erroneously states that this Mona Lisa was first shown in 1883 at the second “Incohérents” exhibition.
What is the importance of this augmented Mona Lisa?
Simple.
Perhaps the invention of high art with capital ‘A’ coincided with the first blows of its ridicule. This augmented Mona Lisa was a desecration, a violation, a rape of its masterpiece: the Mona Lisa proper by da Vinci.
Two of these works (Negroes and Funeral March) are about nothingness and the void. They are precursors — by decades — to Russian artist’s Kazimir Malevich monochromes and to American musician John Cage’s silent music.
Then I remembered French artist Yves Klein, another artist who worked with the void.
There is his Zone of Immaterial Pictorial Sensibility (1959) in which he sold empty space in exchange for gold (of which he threw away half in the Seine) and his photomontage Leap Into the Void (1960) in which he leaps from a wall seemingly on the pavement, but actually into the ‘void’.
Towards the end of the Yves Klein documentary above there is footage from the ‘living brushes’ paintings in the exploitation film Mondo cane, and the documentary mentions a tragic event:
“while leaving the screening he had a minor heart attack.”
Why did he have a heart attack? Was it a coincidence?
Maybe. Probably.
But some (among whom Derek Jarman) have speculated that the heart attack was due to his “misrepresentation” in Mondo cane. Well, misrepresentation, one could almost say ridiculing; his Monotone Symphony, for example, was exchanged for a cheesy “More, More, More“-type soundtrack song from Mondo cane (while the orchestra was still seen playing) and the voice-over was anything but respectful for Klein’s exploits.
The documentary then draws attention to “Klein’s obsession with fame,” which “finally betrayed him.”
I am reminded of Boris Vian, who also suffered a heart attack while screening the premiere of an adaptation of one of his novels. See the death of Boris Vian.
One last digression.
Watching this documentary, I heard Klein reciting perennial favorite Gaston Bachelard:
“D’abord, il n’y a rien, ensuite un rien profond, puis une profondeur bleue.”
“First, there is nothing, then there is deep nothing, then a blue depth.”
Today, I discovered The Unswept Floor by a certain Herakleitos, a copy of The Unswept Floor 2nd-century BC original mosaic by Sosus of Pergamon described by Pliny in his Natural History (XXXVI, 184):
“[Sosos] laid at Pergamon what is called the asarotos oikos or ‘unswept room,’ because on the pavement was represented the debris of a meal, and those things which are normally swept away, as if they had been left there, made of small tessera of many colours.”
Making a mosaic floor with leftovers of food discarded from the table. How ‘modern’ is that?
