RIP Rona Hartner (1973 – 2023)

Rona Hartner is Sabina in Gadjo dilo (1997)

Rona Hartner was een Roemeense actrice, kunstenaar en zanger.

Men zal haar vooral om haar rol in Tony Gatlifs film Gadjo dilo (1997) herinneren, een film die het leven van de zigeuners (zeg nu Roma) en hun muziek romantiseerde.

Hartner zong inderdaad dat soort verleidelijke zigeunermuziek (zeg nu Roma-muziek) die ik eerst leerde kennen in de film Vengo (2000), ook van Gatlif.

Andere films waarin Hartner speelde waren Time of the Wolf (2003) van Michael Haneke, Le Divorce (2003) van James Ivory en Chicken with Plums (2011) van Marjane Satrapi.

Rust zacht Rona.

RIP Emmanuel Le Roy Ladurie (1929 – 2023)

Emmanuel Le Roy Ladurie was een Frans historicus uit de school waar de pas gestorven Natalie Zemon Davis ook deel van uitmaakte.

Le Carnaval de Romans (1979)

Ooit heeft zijn boek Le Carnaval de Romans (1979) mijn aandacht getrokken vanwege de slachting waarover het gaat. Maar toen ik het vandaag kocht vond ik — altijd sensatiebelust — helaas geen bloederige passages.

Continue reading

RIP A. S. Byatt (1936 – 2023)

Het lijkt erop dat ik me heb vergaloppeerd in mijn laatdunkendheid over ‘meeslepen’ als romankwaliteit toen ik Bluets de hemel in prees.

De grafsteen van de denkbeeldige 19de-eeuwse Christabel LaMotte, de vrouw die even vreselijk verliefd wordt op de gehuwde Randolph Henry Ash als hij op haar.

Nu A. S. Byatt nog maar net koud is, verdiep ik mij in haar roman Possession (1990), vertaald in het Nederlands als Obsessie, en ik kijk naar de gelijknamige film die de Amerikaan Ken Kwapis ervan maakte met Gwyneth Paltrow.

Continue reading

RIP Pierre Dutour (1931 – 2023)

De Franse songschrijver en trompettist Pierre Dutour (1931 – 2023) stierf. Hij was ‘bekend’ voor “Following You” (1969), een nummer dat op Chappell uitkwam, een label dat zich specialiseerde in ‘library music’, iets wat je in het Nederlands best vertaalt als productiemuziek.

“Following You” (1968) van Pierre Dutour

Wat is productiemuziek? Stel, je maakt een film, een televisie-uitzending of een podcast maar je hebt geen geld om er muziek bij te laten maken? Dan bestaan er firma’s die de muziek al voor jou gemaakt hebben. Net als je foto’s kan kopen voor je commerciële brochure, kan je ook muziek aankopen.

“Cat’s Eyes” (1973) van Peter Shelley

Via de dood van de Dutour, kom ik erachter dat ook Peter Shelley van “Cat’s Eyes” (1973) niet meer is. Shelley werkte voor Chappell bij het begin van zijn carrière. Hij stierf in maart al, luttele dagen nadat ik hem ontdekte.

RIP Pierre en Peter.

RIP Matthew Perry (1969 – 2023)

https://www.youtube.com/watch?v=93j-tmdS14s&ab_channel=TBS
Chandler (links) en Phoebe (niet afgebeeld) gaan kussen. Waarom weet ik niet, een weddenschap? Ze hebben er eigenlijk allebei even weinig zin in. Uiteindelijk zal hij zijn liefde aan Monica verklaren (rechts op de foto).

Na de dood van Matthew Perry, de man die Chandler Bing van Friends (1994-2004) tijdens zijn leven gestalte gaf, laat actrice Gwyneth Paltrow weten: ‘Hij was zo grappig, zo lief en zo leuk om bij te zijn. We trokken eropuit en zwommen in kreken, we dronken bier in de lokale college bar, kusten in een veld tussen het hoge gras, het was een magische zomer.’

Ik heb vaak met mijn kinderen naar Friends gekeken, ze waren er gek op. Mijn favoriete karakter was Phoebe.

Had ik een band met Chandler? Niet echt, hoewel, nu ik erover nadenk ben ik toch meer een Chandler dan een Ross of een Joey. Dat cerebrale. Dat ongemakkelijke met het andere geslacht. Humor als schild. Dat waren als jongeman wel mijn dingen.

Toen mijn dochters twintigers werden, kwamen ze erachter dat Friends niet politiek correct was.

RIP Robert Irwin (1928 – 2023)

Ik ken twee Robert Irwins. De ene is een schrijver en leeft nog. Ik las ooit het boek Exquisite corpse van hem toen ik op vakantie was in Le Crotoy. Irwin blijkt ook een intellectuele tegenstander van Edward Said te zijn, zoals ik dat ben.

‘Confused visitors step out of the elevator and think they’re looking at an empty room,’ zegt de voice-over als het gaat over een van de eerste architecturale interventies van Irwin.

Maar de Robert Irwin die stierf was een visueel kunstenaar die ooit als abstract expressionist begon. Al vrij snel kwam hij tot de slotsom dat zijn werk in dat genre waardeloos was. Je kan een van zijn schilderijen nog zien op de hoes van The Trumpet Artistry of Chet Baker (1954). Nogal wat jazzplaten hadden hoezen met abstract expressionistische schilderijen want de band tussen jazz en abstract impressionisme was vrij innig. Beiden werden beschouwd als improvisatorische performancekunsten en deelden hetzelfde publiek.

Continue reading

RIP Richard Roundtree (1942 – 2023)

Richard Roundtree was een Amerikaans acteur bekend voor zijn rol als John Shaft, de hard-boiled privédetective in de blaxploitationfilm Shaft uit 1971.

Inmiddels is dat alweer meer dan vijftig jaar geleden en vandaag is die brok cultuurgeschiedenis enkel nog bekend voor het disco-broedsel “Theme from Shaft” van de hand van Isaac Hayes.

“Theme from Shaft”. U ziet dat John schiet vanuit de heup.

Who’s the black private dick that’s a sex machine to all the chicks?
(Shaft)
You’re damn right

“Theme from Shaft”
Continue reading

RIP Natalie Zemon Davis (1928 – 2023)

De historica Natalie Zemon Davis is vooral bekend omdat ze meewerkte aan de Franse film Le retour de Martin Guerre (1982) waarin Gérard Depardieu een boer speelt die op twaalfjarige leeftijd trouwt met een dertienjarig meisje, van zijn bruid wegloopt, vele jaren later terugkeert om de draad weer op te pikken. Al snel wordt hij beschuldigd niet de ware Martin Guerre te zijn, het is een van de eerste gedocumenteerde zaken over identiteitsfraude.

Davis maakte een jaar na de film ook een boek over het verhaal van Martin Guerre.

Pas in het internettijdperk zou Davis bewust op mijn radar komen. Ik had toen De literaire onderwereld (1982) van Robert Darnton en Pestdamp en bloesemgeur (1982) van Alain Corbin gelezen.

Continue reading

RIP Carla Bley (1936 – 2023)

Carla Bley was een Amerikaanse componiste onder andere gekend voor albums zoals Escalator over the Hill (1971) en Dinner Music (1977).

“Dining Alone” (1977) van Carla Bley

Escalator over the Hill is een operaproject in de stijl van Kurt Weil en Dinner Music is een lounge-achtige plaat met nummers zoals “Dining Alone”.

“Dining Alone”. Alleen dineren. Ook ik eet vaak alleen. Ik ga dan vroeg zodat ik als eerste bediend word. Daarna keer ik huiswaarts om verder te werken. Geen boodschappen. Geen afwas. Gewoon eten. Een dag vlees. Een dag kip, want elke dag rund eten verhoogt het risico op darmkanker.

Terug naar de muziek.

Carla speelde ook mee op een paar The Golden Palominos elpees. Minstens twee.

Wie denkt met de twee platen hierboven iets over de aard van het werk van mevrouw Bley te kunnen zeggen, dwaalt. Hij moet naar “Lawns” (1987) luisteren van de elpee Sextet uit datzelfde jaar.

“Lawns” (1987) van Carla Bley

Ik leg mevrouw Bley op het jazzperk. Daar arriveerden dit jaar ook Richard Davis, Peter Brötzmann, Carlos Garnett en Wayne Shorter, om er maar een paar te noemen.

Ik maak nooit praatjes met de jazzliefhebbers die er langskomen, ze zijn vaak zo humorloos.

Rust zacht Carla.

RIP Piper Laurie (1932 – 2023)

Piper Laurie  was een Amerikaanse actrice gekend voor rollen in films zoals The Hustler (1961), Carrie (1976), en Twin Peaks (1990).

Piper Laurie als moeder van Carrie die net van school thuis is gekomen waar ze haar eerste maandstonden kreeg zonder te weten wat ze waren. De moeder ziet haar moeder nu als vrouw, als draagster van alle zonden, en wil haar direct straffen.

In het Stephen King verhaal Carrie speelt ze de godsdienstgekke moeder van dat onfortuinlijke meisje bij wie de stoppen doorslaan nadat ze op het schoolbal een emmer varkensbloed over zich heen krijgt.

Stephen King (°1947) is een van de grootste schrijvers van zijn generatie en ik heb in de jaren tachtig en negentig redelijk wat van hem gelezen. De beste herinneringen heb ik aan The Stand (1978).

Rust zacht Rosetta.